Na tur e klínikanan di dòkter di kas na Boneiru ta traha Praktijkondersteuners Somatiek (POH-S) i enfermeronan enkargá ku pashèntnan ku ta sufri di diabétis. Nan ta guia e pashèntnan ku tin diabétis mellitus tipo 2 (malesa di suku ku bo no a nase kuné, pero ku a desaroyá durante bida). Esaki ta tuma lugá dor di duna informashon, ehersé kòntròlnan i dor di guia e pashèntnan den nan uso di remedi i ora tin kambionan di nan estilo di bida. E POH-S i e enfermeronan di diabétis ta traha bou di responsabilidat di e dòkter di kas.

Instansianan envolví den kuido di Diabétis mellitus

Kuido adekuá di dòkternan di kas pa pashèntnan ku ta sufri di diabétis mellitus tipo 2 ta eksigí kolaborashon estrecho ku otro sektornan den kuido, manera ‘diabétis poli’ na hospital, dietistanan, pedikuristanan médiko i podo terapistanan. PCC ta fasilitá e kolaborashonnan aki aktivamente dor di organisá enkuentronan pa deliberá huntu i dor di yega na akuerdonan laboral i protokolar.

PCC ta sòru pa rekrutashon, selekshon, edukashon i promoshon di ekspertisio di enfermeronan di diabétis i e POH-S. Ademas PCC ta enkargá ku e planifikashon di e kontenido di e oranan di konsulta pa e programanan di kuido króniko na e klínikanan di dòkter.

Na tur e ofisinanan di dòkter di kas tin ora di konsulta pa pashèntnan ku ta sufri di kurason i malesanan vaskular. Pashèntnan ku tin un riesgo grandi pa haña problema ku kurason òf malesanan vaskular tambe ta kai bou di e kategoria aki. Ataka di kurashon, ataka selebral òf TIA ta ehèmpelnan di malesa di kurason òf malesanan vaskular. Un POH ta enkargá ku e konsultanan aki tambe i e intenshon ta pa redusí e riesgo pa haña problema ku kurason òf malesanan vaskular òf pa prevení ku e malesanan di kurason òf malesanan vaskular eksistente ta bira pió. E programa tin komo meta identifiká i trata e faktornan di riesgo ku ta relatá na e malesa di kurason i malesanan vaskular, manera preshon haltu, kolesteròl haltu, diabétis i humamentu.

Kooperashon multidisiplinario

PCC ta promové koperashon i komunikashon entre e diferente dunadónan di kuido, manera dòkternan di kas, praktijkondersteuners, spesialista i dietistanan. Dor di traha huntu den un tim multidisiplinario, por ofresé mihó kuido na e pashèntnan.

COPD ta un malesa di pulmon kaminda e pulmonnan ta sufri daño. E pashèntnan tin ménos oksígeno òf nan ta hala rosea ku difikultat, di manera ku tin ménos energia. Aktividatnan normal manera subi trapi, bai kumpra kos na supermerkado òf bisti paña por ta hopi difísil pa nan.

E programa di kuido pa COPD su intenshon ta pa redusí kehonan i pa bai atras menos. Ademas nos ta purba prevení ku ta bira pió diripiente i mehorá e kapasidat ora ta hasi aktividatnan ku ta eksigí hopi esfuerso. Midimentu di e funshon di e pulmon(nan) ta parti di e programa di kuido, pero mas importante ta papia tokante kuantu problema e pashènt ta eksperensiá, kon pa trata ku e malesa i kua ta e mihó manera pa usa e remedinan.

Instansianan envolví den kuido

Tin diferente dunadó di kuido envolví den e programa di kuido di COPD. Banda di e dòkternan di kas i asistèntnan di e ofisinanan di dòkter di kas, e spesialista di pulmon i tin bia e fisioterapista òf dietista tambe ta envolví.

Asma

Asma ta un inflamashon di e via respiratorionan den e pulmonnan. Den kaso di asma e inflamashon ta dura pa semper. Esaki ta nifiká ku semper lo tin inflamashonnan chikitu den e pulmonnan. Esaki por kousa hopi keho. Tin bia e pulmonnan di pashèntnan ku asma por reakshoná di manera hopi sensibel ora e pashènt bini den kontakto ku huma, gas di eskape òf bestianan di kas. Dor di esakinan e pashènt por sinti su mes benout òf e por kuminsá tosa.

Den kaso ku direpente e benoutheit òf e tosamentu empeorá, e por ta un indikashon ku e pashènt ta hañando un ataka di asma. No ta tur pashènt ta reakshoná riba e mesun stimulante i tin diferensia entre e gravedat di e asma di e pashèntnan.

For di aña 2022 tin asistentenan di dòkternan di kas ta traha na tur e klínikanan di dòkter di kas na Boneiru. E abreviashon POH-GGZ ta para pa ‘Praktijkondersteuner Huisarts Geestelijke Gezondheidszorg’. Na papiamentu: ‘asistente di ofisina di dòkter di kas enkargá ku kuido di salu mental’. A krea e funshon aki pa kumpli ku e demanda kresiente di yudansa den kasonan di pashèntnan ku problema mental ku ta asistí na ofisina di dòkter di kas

Den un ambiente seif di bo dòkter di kas por splika e POH-GGZ kiko ta pasando. E POH-GGZ aki ta purba haña un bon bista di bo problemanan i seguidamente e ta evaluá e situashon pa wak kua tipo di kuido ta nesesario. Dependiendo di e kehonan, tin bia e POH-GGZ mes por atendé bo i e por kuminsá ku un trayekto di tratamentu kòrtiku siguí pa un par di kombersashon. Tambe e POH-GGZ por referí na un instituto di GGZ.

PCC ta sòru pa rekrutashon, selekshon i promoshon di ekspertisio di e POH-GGZ nan. Ademas PCC ta sòru pa planifikashon di e kontenido i e oranan di konsulta na e klínikanan di e dòkternan di kas.

For di promé di yüli 2023 PCC ta responsabel pa e kuido di dòkter di kas pa personanan ku ta detené den prisòn na Boneiru. A yega na un akuerdo ku e Instituto Hudisial Hulanda Karibense (JICN) tokante e asuntu aki. E kuido aki ta konsistí di oranan di konsulta durante ora di ofisina, servisio di dòkter na warda durante oranan di ofisina i servisio di dòkter na warda durante oranan di anochi, mardugá i den wikènt.

Bij de uitvoering van deze opdracht werkt PCC samen met huisartsen die op Bonaire werkzaam zijn. Met de justitieel verpleegkundigen van de Medische Dienst van de gevangenis werken de huisartsen samen om aan de gedetineerden goede zorg te bieden. Op deze wijze wordt een 7 x 24 uurs continuïteit van huisartsenzorg geboden. Zorg van eenzelfde kwaliteit zoals die voor alle bewoners van Bonaire beschikbaar is.